НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ
ТЕКСТЫ
IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ
Бурун нарты нарт болду,
Алауган къатынсызлай къарт болду.
Алауганнга къатын чыдамай эди.
Орамда сабийле ашыкъ ойнай:
5 — Алауганлай, къатынсыз къарт бол!— дей элле.
—Бу манга уллу бедиш кёреме да! — деди Алауган.
Аны эшитип, бурулуп кетди.
Алауган, къайытып, юйюне барды, атланьтргъа кёл ол алды,
Гемудагъа эшек жауурлукъ, эшек иер салды.
10 Алауган, къатын излей, кетип бара эди,
Бир эмеген, жуккаларын артына атып, жер жамай тура эди.
Илкич кибик, ийнеси, жантау кибик, халысы.
Алауган, шош, артындан барып, жуккасындан къапханды.
Эмеген къатын, артына айланып, аны кёргенде:
15 — Эй, балам болдунг,
Ансы не татлы къабын боллугъенг! — деди.—
Не айланаса, не жюрюйсе? — деп, сорду.
—Къатын излей айланама,— деди Алауган.
— Инжи тишли, къамичи белли бир ариу къызым барды,
20 Аны ал,— деп, эмеген аны юйюне алып баргъанды,
Элтип, къызыны аллына салгъанды.
Къызы эшик аллында тура эди.
— Къач, уялмагъан, санга эр алып келеме! — дегенди эмеген.
Къыз андан къачып, юйге барды,
25 Имбашы тийип, эшик башын къобарды.
Эшик къангала кибик, тишлери,
Томуроу кибик, бели.
Алауган къызны ат бойнуна салып, юйюне атланды,
Аны къатыннга алып, нарт элге барды.
30 Эмеген къатын кёп сабий тапханды,
Алай, бирин да къоймай, аланы жутханды.
Бир кюн Алауган мудах болгъанды.
Къатыны: «Нек мудахса?» — деп, соргъанды.
— Да сен бизни къатынлача къозламайса,— деди.
35 — Сизде къатынла къалай къозлайла?
— Бизни къатынла юйню башына минелле,
Тюбюне таз салып, ожакъдан къозлайла.
Къатынны къозлар кезиую жетгенди,
Ол, барып, ожакъгъа миннгенди.
40 Тюбюне уа тазны салып кетгенди.
Алауган ит кючюкню хазыр этгенди.
Къатын къозлап, ожакъдан сабий тюшгенди.
Алауган, ит кючюкню тазгъа салып, сабийни алып кетгенди.
Сабийни, урлап, къая жарылгъаннга элтгенди,
45 Аузуна тамычы тама турурча этгенди.
Бир бёлекден барып кёргенди.
Жашчыкъ ёсюп, садакъ окъ бла кийикле ёлтюрюп,
Ашай тургъанын кёргенди.
Жашны алып, Алауган юйюне келгенди,
50 Къатыны, тутама деп, сермегенди.
Тутама деп, жашны аузуна къапханды,
Жаш да муну, сермеп, тамагъындан тутханды.
Жашны олсагъат ауузундан алгъанды,
Андан сора къатылмайын къалгъанды.
|