Суббота, 21.12.2024, 16:01

Карачаевцы и балкарцы

Элинги унутсанг да, адетин унутма.
Полезные ссылки
  • Архыз 24Круглосуточный информационный телеканал
  • ЭльбрусоидФонд содействия развитию карачаево-балкарской молодежи
  • КъарачайСайт республиканской газеты «Карачай»
  • ILMU.SU Об аланах, скифах и иных древних народах, оказавших влияние на этногенез народов Северного Кавказа
Последние комментарии
07.07.2024 | 05:19 | Бара-бара баз табдым (Экинчи вариант)
Чёмюч деген неди
04.01.2024 | 17:10 | Единая символика алан
Тут кто то про черкесов пишет и кипчаков не зная наверняка что черкесы были Кипчаками а адыги рабами кипчаков черкесов.
26.10.2023 | 15:14 | «Сборная команда Балкарии»… в Киргизии
Напишите на электронный адрес amb_76@mail.ru
25.08.2023 | 19:07 | 4. АРИУ САТАНАЙ
Аланская (осетинская) княжна Шатана, выданная за правителя древнеармянского Урарту (3 век до новой эры), в знак примирения после длительной войны, которую вела против армян коалиция кавказских племен, с аланами во главе.
25.08.2023 | 19:03 | 4. АРИУ САТАНАЙ
Далеко прославлена мудростью и красотой прекрасная обур Сатанай-бийче!
25.08.2023 | 10:56 | 13. ЁРЮЗМЕК БЛА ФУКНУ КЮРЕШЛЕРИ
Ёрюзмек - нартланы атасы!
14.08.2023 | 12:16 | 48. СОСУРУК В ИГРЕ С КОЛЕСОМ
Балкарцы и карачаевцы - самые гуманные на всем Кавказе! Только у них Сосрук исцеляется и снова становится первым из нартов!
05.08.2023 | 12:27 | 6. ЁРЮЗМЕКНИ ТУУГЪАНЫ
Нартны бий нарт Ёрюзмек!
05.08.2023 | 12:14 | 6. РОЖДЕНИЕ ЁРЮЗМЕКА
Величественно!
30.06.2023 | 17:54 | КАРАЧАЙ И БАЛКАРИЯ В РУССКО-КАВКАЗСКОЙ ВОЙНЕ
Некоторые кабардинцы ошибаются утверждая, что Кучук Каншаов и Нашхо Мамишев были кабардинцами. Нет, оба они балкарцы. Потомки Нашхо окабардинились, но самого Нашхо это не делает кабардинцем. Потомки сами свидетельствовали о своём происхождении от таубиев.

Статьи

Главная » Статьи » Материалы библиотеки » Общие 1

68. АЛАУГАН КЪАЛАЙ КЪАТЫН АЛДЫ
НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ
Нарт улулары — Тейри къуллары,
Нарт улулары — эл багъалары.

Алтын Деуетни онтогъуз уланы,
Таматалары — Алауган быланы.

5 Ала таматалашып туудула,
Кичилешип юйдегили болдула.

Алауганнга кезиу терк жетмсди,
Алауган да ашыгъышлыкъ этмсди.

Деу Алауган кесича деу тапмайды.
10 Деу болмагъан къатын анга бармайды.

Ол себепден къатынсызлай турады.
Бир кюн «Алауганлай къатынсыз къал!» — деп,
Халкъ къаргъышда айтылгъан,

Сёзлени Алауган эшитгенди.
15 «Бу уа уллу бедишди да!» — дегенди.

Гемудагъа эски жерни салгъанды,
Къатын излей, узакъгъа атланнганды.

Кете бара, бир тёбе эслегенди,
Тёбе тюйюл, ол а эмегенди.

20 Жууукъ барып, тамашагъа тирелгенди,
Не этерин билмейин, сирелгенди:

Илкич кибик, къолундагъы ийнеси,
Ийнесинде, жантау кибик, халысы,

Жангыз кёзю мангылайында жылтырайды,
25 Жерге тийсе, тюбюнде жер къалтырайды.

Къымыжалай, къарын жауу салынып,
Эмчеклери имбашларына атылып.

Адам кёрмегенча, сылыкъ жапысы,
Жамай эди ол жерни тешилгенин, жеписин.

30 Томуроу кибик ийне бла тутдура эди терисин жерни
Къаты къысып эки эрнин.

Алауган аны къатына шош баргъанды,
Эслетмей, эмчегине аузун салгъанды.

Артха къарап, эмеген къатын нартны кёргенди,
35 Алауганнга былай дегенди:

— Билмегенлей балам болуп къалгъанса,
Эмчсгими ссн аузунга салгъанса.

Нечик татлы къабын боллукъ эдинг,— дегенди,
Алауган да анга былай жууап бергенди:

40 — Эмчегинги намысы болмаса эди,— дегенди,
— Нечик ахшы сермсшир эдик,— дегенди

Эмеген къатын Алаугандан хапар соргъанды,
Алауганны эмеген бек жаратханды.
Киеу болурун сюйюп, къызы болгъанын айтханды:

45 — Ариу къызым барды, сен ал аны,— дегенди.
Сора аны дорбунларына, къууанып, элтгенди.
— Къызым, санга эр алып келдим,— дегенди.

Алауган, тебе кибик, уллу болгъанды,
Доммай бугъаланы, байлап, сойгъанды.

50 Эмеген къыз, томуроулай, добарды,
Юйге кире, эшик жанларын къобарды.

Деу Алауган эмеген къызны алгъанды.
Гемудагъа миндирип, жолгъа чыкъгъанды.

Томуроубел эмеген къыз ауур эди,
55 Ол Гемуданы белин бюге эди,
Аякъларын тобукъгъа дери жерге батдыра эди.

Нарт элледе аллай келин болмагъан эди,
Эмегенны къызы нартха келин болгъан эди.

Хар тапханын, таймай, жутуп тургъанды.
60 Алауганнга ол бек къыйын болгъанды.

Бир кюн, мудах болуп, юйге къайтханды,
— Нек мудахса? — деп къатыны соргъанды.

Алауган да анга былай айтханды:
— Ссн бизде къатынлача къозламайса,
65 Жашла табып, мени къууандырмайса.

Тапхан сабийлеринг сау къаламайла,
Алауганны жюрегин жапсармайла.

Бизде келинле ожакъгъа минелле,
Сабийлерин къозлап, андан иелле.

70 Эмегенни къозлар кюню жетгенди,
Юйню тепдире, ол ожакъгъа миннгенди.

Деу Алауган а тюбюнде къалгъанды,
Ол сабийни тюшерин сакълагъанды.

Ит кючкжлени буууп, отжагъагъа салгъанды.
75 Туугъан сабийни терк а сермеп алгъанды,

Алып, къачып, Минги тауда букъдургъанды.
Буз эмчекле эмип ёсерча, къойгъанды.

Эмеген ожакъдан тюшюп баргъанды,
Жашы сунуп, ит кючкжлени жутханды.

80 Ачыудан жюреги толгъанды,
Жер тепдире, юйню урчукъ кибик бургъанды.

Алауган уланына къууаннганды,
Атына Къарашауай атагъанды.

Уланыны нарт боллугъун билгенди,
85 Ол ёсгенде, нарт Алауган кюбе, къылыч бергенди.

Алгъыш бла Гемудагъа миндиргенди,
— Нарт эллени сакъларса! — деп ийгенди.
Категория: Общие 1 | Добавил: drxblack (24.11.2014)
Просмотров: 604 | Теги: 68. АЛАУГАН КЪАЛАЙ КЪАТЫН АЛДЫ

Всего комментариев: 0
avatar