НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ

Алауганнга къатын чыд,'>магъанды, ёлюп тургъандыла. Алауганнга эмчек анасы:

— Эмегенден энди бир къатын ал,— дегенди.

Алауган кеси да, аты да тулпар болгъандыла. Къатын излей, эмегенле жашагъан бир ёзеннге баргъанды. Барып сабан сюре тургъан эмегенлеге тюбегенди.

— Не айланаса, Алауган?— деп соргъандыла.

— Сизден къатын излеп келгенме,— дегенди.

— Да, мени бир къызым барды да, жаратсанг, ал,— дегенди бир эмеген.

Алауган эмеген къызны алып, элине баргъанды. Элге киргенлей, сабийлени жолда сермеп, къабып тургъанды. Сабийлени къаба тебирегенде, жер юйге салгъандыла.

Алауганнга сабий табып, ашагъанды. Экинчи къарны болгъанында сакълап, ашатмагъандыла. Алауганны эмчек анасы сакълагъанды, атына Къарашауай атагъанды.

— Мен къарт болгъанма, асыраялмайма, асыраугъа бер,— дегенди.

Алауган быстырлагъа чулгъап барып, сабийни къая дорбуннга салып къойгъанды. Къайтып барып: «Бердим асыраргъа»,— дегенди.

Онбеш кюнден сабийге баргъанды. Сабий буздан акъгъан суучукъну эме, бетчиги къызарып тургъанын кёргенди.

Дагъыда беш айдан баргъанды. Ол заманда садакъ этип, кийиклени ёлтюрюп, ашап тургъанын кёргенди. Тутханды да юйге алып келгенди. «Асырагъан жерде тутаргъа унамагъандыла»,— деп. Сора аны эмчек анасы асырагъанды. Бир кюн жашчыкъ анасы тургъан жер юйге киргенди да, анасын кёргенди. Келип эмчек анасына:

— Бу эриши адам кимди?— деп соргъанды.

— Ол сени тапхан анангды,— дегенди ол.

— Манга аллай ана керек тюйюлдю,— деп, Къарашауай башын кесгенди да ёлтюргенди.

Жашчыкъ уллу болгъанда:

— Атам, сауутунгу, атынгы манга бер,— деп тилегенди. Атасы атына миндирип, ариу жюрюгенин кёргенде;

— Мен къарт болгъанма, энди ат да, сауут да сени болсун,— деп, аланы жашына бергенди.

Бираз ары-бери айлана, Къарашауай дуниягъа белгили болгъанды. Алауган улу Къарашауай деп, таурух чыкъгъанды.