Эмегенле нартла бла эрише элле,
Уллу заран этер ючюн кюреше элле.

Нарт батырла жортууулда болгъанда,
Юйледе къартла, къатынла къалгъанда,

5 Таудан келген таза сууланы тыя элле,
Нарт эллени жашауларын буза элле.

Нарт уланла залимликни унамайла,
Аллайланы къырмагъанлай къоймайдыла.

Жигитликден кем болмагъан деу нартла,
10 Тюплеринде, къурч темирча, нарт атла.

Сан салмай, къыралла эмегенлени жигитликде,
Ёзенледе не да тау тикде.

* * *

Эл ныгъышда олтурадыла къартла,
Ташны, къысып, сууун чыгъаргъан нартла.

15 Акъсакъалла оноу-кенгеш этедиле бирге —
Эмегенлени артын къалай юзерге.

Ахырында бу оноугъа келдиле:
— Атлагъа минип, нарт жигитле, тамбла жолгъа атла-ныгъыз,
Темир уста нарт Дебетни табыгъыз.

20 Аллай къылыч ишлетигиз Дебетге:
Ауурлугъу доммай тенгли болгъан,
Узунлугъу узун болгъан тау къолдан,
Кенглиги уа кенг болуп чана жолдан.

Танг атханлай, нартла чыкъдыла жолгъа,
25 Алдыла бек керекли ишни къолгъа.

Ала барадыла, кече-кюн тохтамай,
Ат арыугъа, ач болуугъа къарамай.

Узун, узакъ жол жюрюй кетип, аш къапмайла,
Къартла айтхан Дебетни уа тапмайла.

30 Бир кюн жашла, айлана кетип,
Минги тауну да тюз тюбюне жетип,

Тохтадыла суу къатында солургъа.
Оноулашдыла алайда къалыргъа.

Жолда арыгъан,ач болгъан нарт атла,
35 Кишенленип, чыкъ кырдыкда отлайдыла.

Кёп кечеле жукъламагъан нартла,
Жамчылагъа чулгъанып, жукълайдыла.

Эрттен бла жолларына кетдиле,
Излей барып, бир дорбуннга жетдиле.

40 Ол дорбунда ала нартны кёрдюле,
Кёрдюле да, анга салам бердиле.

Къарасала: билеклери темирден,
Тишлери уа таш окъуна кемирген.

Он бармагъы турчдан бла къурчдан,
45 Хар бармагъыны къыйыры — сап-сары —
Ол а Дебетни доммакъ тырнакълары.

Темир билекледе болгъанды нарт къарыу,
Бошду анга кесеулени къолгъа алыу.

Къоллары тёзелле къызгъан темирге,
50 Еарды амал жана тургъан темирлени бюгерге.

Къалтыратады жерни, ашыгъып атласа,
Жумдурукъ этип а ол темирни урса,

Жилтинле, жулдузлача, учадыла,
Тауушундан эмегенле къачадыла.

55 Темирчини барды мазаллы саны,
Кёкюреги къая кибикди аны,

Пилде окъуна кёрмезсе сен аллай санланы:
Бойну — эмен тюккюшча, тёгерек,
Ишде уа болады бек чёрчек.

60 Отха салып, темирни къыздырып,
Жана тургъан темирни къолгъа алып,

Ауур жумдуругъу бла урады,
Жютю къылыч, жилянча, созулады,
Узалып аны тенгизге сугъады,

65 Сууугъан къылыч къатады алай,
Хазырды иш сынаргъа бусагъатлай.

Темирчи* нартладан артхаракъ туруп,
Кёрдю тауну тик башын уруп —

Аны башы, мычымай, чачылды,
70 Мазаллы тау экиге жарылды.

— Бу къылыч болсун нартлагъа саугъагъа,
Элия болсун эмеген аманлагъа! —

Деп, темирчи сауутну къонакълагъа узатды,
Нартланы къолун тута къаты.

75 — Темирчи Дебет ишлеген къылыч къолубузда,
Энди душман турмаз жолубузда!

Жашау жылларынг, Дебет, узакъ болсунла! — деп нартла,
Атлагъа минип, жолгъа чыкъдыла.

* * *

Дебет деген — темирчиле атасы,
80 Бу таулада болгъанды аны къаласы.

Ол нартлагъа темирлени биширгенди,
Темирледен кюбе этип кийдиргенди.

Усталыкъ бла кесин нартха сюйдюргенди.
Нарт аскерге садакъ окъла этгенди,
85 Этген огъу ташдан, таудан ётгенди:

Жер юсюнде Дебет кибик ёсмегенди.
Къалкъанларын къылыч кесмегенди.

Къылычлары, тауну урсанг, жаргъанды.
Алгъа атха налла Дебет салгъанды,
90 Андан халкъгъа тёре болуп къалгъанды.

Наллагъанды нарт аскерни атларын,
Къууандыргъанды жашын, къызын, къартларын.

Темирни ол ташдан айыргъанды,
Нарт дуниягъа темирни ол бергенди,
95 Халкъ а, кёрюп, барын андан билгенди.