Чуку улу Сабирге кюй

Сабир! Сабийлик нёгерим,
Сабий кибик сабий эдинг.
Жашча жаш эдинг,
Адамлыкъда баш эдинг.

Бу жыл да жазда къамиш уллуду дейдиле,
Мен а ишлерге барама.
Тамадам Самиге базар жюгюн а
Кюлте къамишден байлайма.

Кюлте къамишни байлай туруб’а
Суукъдан ауруу тапханма,
Анам харипни къыйнамаз ючюн
Саулукъ хапарымы айтама.

Саулукъ хапарымы айта эдим,
Айтмайын къалай этерем.
Мен кюрешип къамиш этмесем,
Дуния жашаугъа не этерем?

Аначыгъым айта эди манга:
Жашым, сууукъ аллыкъса.
Сууукъ ауруулу болсанг, Сабирим,
Анангы жюрегин аллыкъса.

Аначыгъым, керти да айтаенг,
Айтхан сёзюнге къарамай,
Мен бу ауруудан кете тебредим,
Жаш дунияма жарамай.

Жарагъан тенглерим
Мени кёрюрге келедиле,
Сабирни бизден айырма деб’а,
Жаратхан Аллахдан тилейдиле.

Мени санларым къыйылып барады, -
Дарманын къалай билейим.
Самиге хапар ийигиз, анам,
Бир дохтур мадар тилейим.

Дохтур да дарман тапмайды
Сизден айрылмазгъа, нетейим?!
Энди уа сау къалыгъыз, тенглерим,
Жюрегим сиздеди, кетейим.

Аначыгъым, таралма манга,
Сабир жашым кетди деп.
Ханымсат эгечим кебиними тиксин,
Керти дуниясында кийсин деп.

Сал агъачымы сюйген тенглерим
Мени ашыра тутсунла,
Атам бла къарнашларым
Мени къабырыма салсынла.

Жууугъум-тенгим, сау-эсен къалыгъыз,
Мен жаш дуниямдан кетеме.
Атам бла аначыгъымы
Къарнашларыма аманат этеме.

1957

Сарнайды кёк

Жылагъыз, къартла, жылагъыз, жашла!
Чыгъыгъыз тауусулуп барады.
Къарачай-джорукъ а термиле-термиле
Жыламукъ кёлледен толады.

Ой Къарачайлыла, ой Аланла,
Къарачайлылыкъ энди ёлдюмю?
Халкъланы иеси уллу Аллах а
Кесинден ыйлыкъгъан сизден ёзге кёрдюмю?

Жылады кёкле, сарнады жерле
Хаджирет кетген минглеге,
Биз кесибизни жокълукъгъа ийген
Аллах айып этгенди бизлеге.

1965, Эскишехир

Кавказлы

Биз жашаргъа дуниягъа
Къууанч бла келгенбиз.
Эркин жашау ючюн биз
Бек кёп къанла тёкгенбиз.

Ата журтум Кавказия,
Сен эсимде жашайса,
Тейри салгъан болжалда
Ахыр жерим боллукъса.

Кавказлыма, кавказлы -
Мен тауланы батыры.
Таулагъа да термилип,
Ата журтха тартылып.

Минги тауну юсюне
Къарыууму саллыкъма,
Минги тауну юсюне
Баууруму саллыкъма.

1980

Учхан чыпчыкъ

Учхан чыпчыкъ, учхан чыпчыкъ,
Кюн чыкъгъаннгъа баргъан чыпчыкъ,
Минги таугъа къоннгъан чыпчыкъ,
Жюгюм санга, салам, чыпчыкъ!

Къарачайдан кенгдеме,
Таурухларын эшитеме,
Минги тауну, чегетни,
Казбекден саркъгъан Теркни.

Терк акъгъан ёзенледе
Жылан жырмаз ханс ёсгенд,
Къобан сууну чабагъын
Тийре бары хант этгенд.

Къарачайда туумадым,
Таурухлагъа тынгыладым,
Ол сейирлик журтлагъа
Жюрекден бек талпыдым.

Чыпчыкъ, кёпдю тансыкъларым,
Жюгюм санга - саламларым,
Чыпчыкъ, бек кёп тансыкъларым,
Жюгюм санга - жыламукъларым.

Къаптал

Кавказдан келтирген эди атам
Керти асыулу бир къаптал.
Энди уа - сагъал-сагъал...
Жылланы жылла оза,
Къаптал тартыла-созула,
Жамау салып тебрелди
Бир-эки жыйырма жылдан сора.
Журуну къарачай ёзенде къалгъанды,
Жамаула ёзге къумачладанды.
Къаптал жюзжамау болгъанды,
Сыны сыйындан сыннганды.
Зыккылды, къапларгъа да болмайды,
Тейри да адамы деп айтама,
Къапталны сакълар мадар тапмайма.

Алгъыш

Уой, амин дегиз, амин!
Амин деген тилегин тапсын,
Амин демеген тилин къапсын,
Уой, эсибизни юсюбюзге жыяыкъ,
Игиликден юлюшюбюзню алайыкъ,
Аманлыкъдан кенг къалайыкъ!
Игилик деген бизни юсюбюзден кетмесин,
Аманлыкъ деген а артыбыздан чабып да жетмесин,
Сюймегенле айтханча
Аллах бизни этмесин,
Бу жангы юйлюлеге къаргъыш жетмесин!
Ма бу келген келинни
Кийген кийими акълы болсун,
Сёзю татлы болсун,
Эки дунияда да бети жарыкъ болсун.
Ата-ана бла биргелей муратлары толу болсун,
Жашаулары кюнлю болсун!
Банкда бочхалары жюклю болсун,
Мерседес жыйгъан гаражы болсун,
Эл сыйлагъан къазаны болсун,
Эт хычын-хычын этерге табасы-чоюну болсун!
Ма бу жангы келинни жюреги кенг болсун,
Къонакъ сюйген юй бийче болсун,
Игилеге-ашхылагъа тенг болсун,
Тийресиндеги келинлеге юлгю болсун!
Уой Аллах, энди ал бла келген юйюмдю,
Сал бла чыкъгъынчы мен бу юйюмден кетмем деп,
Бегип келген, ата-ананы разы этген, уланлар анасы
Келин болсун. Сабийлери, аталы-аналы ёссюнле,
Окъугъан дегенни энг мийигине жетсинле.
Алай а быланы барындан да бек адамыча
Адам болсун. Амин!

Багъалы къонакъла: Мен алгъыш этерге кюрешдим,
Эс бёлюп, тынгыладыгъыз, сау болугъуз!
Тоюбузгъа сый бергенсиз, Аллах да сизни сыйласын.
Тойгъа жыйылгъанбыз, той бизниди, той сизниди, той барыбызныды.
Тоюбуз той болсун, биргелей болсун. Бетлерибиз жарыкъ болсун!
Сау болугъуз.
Сау къалыгъыз!

01.11.2003, Нортх Халедон

Ана тилим

Тилим, тилим - Ана тилим,
Жангы туугъан сабий эдим.
Къычырыкъ-сыйыт сени бла эдим.
Кюнле, айла озуп бара.
Ання-Аддя, мамму-баббу,
Хар айтханым сени бла.
Жылла озду мен туугъанлы,
Таурух, жомакъ тынгылагъанлы.
Ана тилде жырлагъанлы,
Тилим мени - Ана тилим.
Сангады бек сюймеклигим.
Башха тилни ачхычы,
Окъуу хунамы бачхычы,
Тилим мени - Ана тилим,
Сангады бек сюймеклигим.
Жылланы да жылла озуп,
Ёсюп келген урум болуп
Туугъан элимде тенглерим,
Накъырдачы сюйгенлерим.
Сизле бла сёлешгеним,
Энчи сёзюм - Ана тилим,
Сангады бек сюймеклигим.
Кенгде болуп тийремдем.
Байрам сайын барама,
Ыразылыкъ къартладан
Ана тилим бла алама.
Хар жолчу болурумда
Элимден тышына кетерге,
Саулукъ, эсенлик тилекле
Бары ана тилим бла берелле.
Тансыкъларым, бушууларым
Сагъышларым, тюшлерим
Сени бла ана тилим.
Блайда да арт сёзюм:
Жашасын, Ана тилим!

Чалку -1966