Таматалары да Къобалбатыр,
Ортанчылары да Ачыбатыр,
Бек гитчелери да Кичибатыр,
Была ючюсю да бир кибик батырла.
5 Ай, къыш къарангыда бир иш этерге уа эртде турдула да кетдиле,
Бир адамгъа да ала жетдиле да.
Ол адамны да, тартып арагъа да алдыла.
Кимден болгъанын туура таныдыла.
— Ой, Аллах берди да узакъ бармай а бизге кёнчеклик! — делле,
10 А, алай болса да, мыйыгъын, сакъалын а таза жюлюлле да.
Ой, аны ногъайлы атчыгъа да ала сатдыла да,
Ой, андан ётюп а, не бара кетип а, бир уллу суудан а ала ётдюле да.
Бир уллу суудан а ала ётдюле да,
Сансыз, санаусуз а бир кёп жылкъыгъа да ала жетдиле да.
15 — Ой, Аллах а, бу кёп а жылкъы да кимни жылкъысыды? — делле.
— Ой, сау болугъуз а, сау келигиз а, ахшы кишиле!— дегенди жылкъычы.
— Бу кёп а жылкъы да кимни жылкъысыды? — деп сурадыла да.
— Тюклесханны жылкъысыды— дегенди жылкъычы.
— Не ахшы болду, ол бизни жууугъубуз а болады! — делле,—
20 Арлагъыракъгъа да биз ётерикбиз а, атларыбыз арыгъанды, бир хаух ат берчи,— дедиле.
— Ой, Аллах, Аллах а, мен ётгеннге — сётгеннге
Хаух атла бере да барсам эди да,
Бу кёп жылкъыны да мен кютмез эдим! — деди.
— Бермесенг а, кесибиз да ала билебиз! — дейдиле.
25 Хахайла этип а, ол кёп жылкъыны да сюрюп башлалла.
Юч жанларындан а ала сюрдюле да,
Ой, сюре кетип а, юч айырылгъан а жолгъа жетдиле да,
Кеслерини бары жолларына ала кетдиле да.
Жылап, улуп да, ол жылкъычы жаш Тюклесханнга барды.
30 Ол алты аякълыгъа Тюклесхан жер салгъанды да,
Атланыргъа да кёл алгъанды да.
Юч айырылгъан а жолгъа жетгенди.
— Къайры бараса? — деп соргъанды Ачыбатыр.
— Мени жылкъымы да ким сюрдю, билмейме! — деди Тюклесхан.
35 — Ма, былай ары да озгъанды,— деп а терс жолну ол а кёрпозтгенди, дейди.
Эрикгинчи дери Тюклесхан а къууулгъанды, дейди.
Ой, артха айланып а, андан келгенди да:
— Аллах алдарыкъ, нек алдадынг мени? — дегенди да.
— Ма былай ары да кетгенди,— деп, ол а дагъыда терс жолну юйретеди,
40 Эрикгинчи дери аны бла да баргъанды.
Андан да къайтып а къурлай келгенди:
— Аллах алдарыкъ а, Тейри къаргъарыкъ а, нек алдайса мени? — дейди.
— Жылкъынгы сюрген а ма менме! — дегенди Ачыбатыр.
— Да, не сюесе: атышмы, тутушму? — деди Тюклесхан.
45 — къатынламы болгъанбыз тутушургъа? — дейди.
Экиси да тёбеледе тохталла, дегенди.
Бири бирлерин а атып башлалла,
Алайчыкъда уа Тюклесхан а Ачыбатырны да ёлтюргенди.
Ючюнчю жолну да къууулгъанды да,
50 Ачыбатырны эки юьарындашын а Тюклесхан а анда жетгенди.
Жетгени бла да аланы ёлтюрюп кетгенди.
Жылкъысын да ол а сюрюп кетгенди.
Ачыбатырны да жууугъу да Насран батыр
Аланы ёлгенине да, аскер жыйып а, анга барады да.
55 — Бир онгу болгъан а не биреу келсин!
Эки онгу болгъан не экеу келсин!
Юч онгу болгъан а ючеу келсин!
Ахыры да болмагъан а жарсыгъан этсин!
Атланнгандыла да, кетгендиле да,
60 Уллу суугъа да ала жетгендиле да,
Суудан ёталмай а, ёрге бла энишге жюрюй къалдыла.
Ачыбатырны да къатыны андан а бууаз къалгъанды да,
Бууаз къалгъанды да, жаш тапханды да,
Анга атны да жыйылып атайла да,
65 Ачей улу Ачемез дейле.
Ол кичи батыр а ёсе кетди да,
Онеки жылдан а ёрге ётдю да,
Хатаны-хайырны билип башлады да,
Бир кюнледе уа жыл ап, улуп, анысына баргъанды.
70 Анасы анга алай айтханды да:
— Ой, не болгъанды да, нек жылайсан, ачмы болгъанса?
— Да ачыракъ а мен да болгъанма!
— Не ашарыкъсан а, не этейим?
— Къурмач этсенг а, къурмач ашарыкъма.
75 Къурмач этип а, табакъгъа къуюп, ол бергенди да.
— Къолунг бла бер, къолунг бла ёсдюргенсе!
Къолу бла бергенде, анасыны да къолун къысханды.
Ол анасына да къыйын тийгенди да.
— Ай, умутунг сени да къысха боллукъ а! — дегенди.
80 — Ой, анам, бир зат сорлукъман а,
Сен аны манга да айтмасанг, жиберлик тюйюлме! — дегенди.
— Да билгеним болса уа, мен да айтырма!
— Мени атам а бармы эди, жокъму эди?
— Атанг а нек жокъ эди, атанг а бар эди, алай ёлгенди.
85 — Мени атам а ахшы киши эсе,
Аны сауут-сабасы уа къайдады? — дегенди да.
Аны аты, сауут-сабасы жер юйде уа туралла,— дегенди.
Ачемез а атасыны атына да салып баргъанды да
Белине дери да бокгъа да батып а тургъанлай, атны чыгъаргъанды да.
90 Сауут-сабасын, ат жерни да, кереклерин да, барын да алгъанды да,
Атына да жер салгъанды, минип, ёрге да, не энишге чапханды.
— Энди уа, анам, къалай этейим? — дейди.
Атасыны да хапарын, Насран-батырны аскерини хапарын да анасы айтханды.
Атасыны башлыгъына Ачемез чулгъанып кетгенди,
95 Ол уллу сууну да бойнунда Насранны аскерине жетгенди.
Ачемез а, аскерни юсюне да жетгенди да,
Къыйналгъанларын а кёргенди да,
Айлана кетип а, агъач ичинде кийиклени къыргъанды.
Аскерге боллукъ а азыкъ этгенди да,
100 Насранны аллына барып, а, тургъанды.
Насран-батыр а, къарап тургъанды да:
— Ой, Аллах, Аллах а, сен къайдан чыкъдынг а, кимни уланыса? — дегенди.
Ол жашчыкъ да андан алай соргъанды:
— Сени жууугъунгу аты ким эди?
105 — Мени жууугъум а Ачы эди,— дегенди.
— Аны къатыны уа бармы эди?
— Аны къатыны да бар эди.
— Да мен аны къатынындан туугъанма,— дегенди.
Насран, аны да ийнакълап, уппалап, къууаннган эди.
110 Тюклесханны эки жыйырма бла он аскери алайда бар эди да,
Атасы ючюн да ол Ачемез аланы къыргъан этгенди да,
Сансыз-санаусуз а, биягъы жылкъыгъа ол жетгенди да,
Жылкъыны сюрюп а башлагъанды.
Сюре кетип а, юч айырылгъан а жолгъа жетгенди,
115 Жылкъычы жашчыкъ жылап, улуп а, Тюклесханнга кетгенди.
— Ой, не болгъанды? — дегенди Тюклесхан.
— Биягъы жылкъынгы да сюрдюле! — дегенди.
— Да ала юзюлген элле да, энди ким сюрдю? — дегенди ол,—
Бюгюн атланыучу да кюнюм тюйюлдю! — дегенди ол.
120 Эртденликде уа алты аякълы атына жер салгъанды,
Атланыргъа да ол кёл алгъанды, юч айырылгъан а жолгъа баргъанды.
Ачемез а аны алайда уа сакълап тургъанды:
— Къайры бараса? — деп а соргъанды.
— Жылкъынгы да сюрген а ма менме,— дегенди Ачемез, —
125 Сюйсенг — атышайыкъ, сюйсенг тутушайыкъ! — дегенди Ачемез.
— Сора атышыу этейик,— дегенди Тюклесхан,—
Тутушургъа да къатынла тюйюлбюз!
Бир бирлерин а атып башладыла.
Атыша кетип а, кюреше кетип а кетгенде уа,
130 Ачемезни эсине да аман акъыл а тюшгенди:
Ёлген кибик а болуп, ол а сойланып къалгъанды да.
Тюклесхан а, жылкъысын да сюрюп а, жашчыкъны,
Атыны къуйругъуна тагъып а, къайтханды,
Юйюню аллында атып къойгъанды, кеси уа жатып жукълагъанды.
135 Ай, жукълагъанды да, тюшюнде ол жашчыкъ сау болуп кёргенди.
— Барчы бир къара! — деди къатынына.
Барып къарагъанда жашчыкъ сау болуп тура эди.
— Угъай, угъай, угъай а, тюшюнгде кёрюнед!
Тишлери ачылып а турады,— деди къатыны.
140 Тюклесханны уа окъдан ёлюрге амалы жокъ эди,
Аны жалан да кесини сырпыны ёлтюрлюк а эди, дейди.
Отоуну эшиги юсюне келгенде жашчыкъ,
Ай Тюклесхан а секирип уяннганды:
— Къатын, сау болду жаш! — дегенди,
145 Ундурукъну къулагъында жашчыкъ а сырпынны кёргенди.
Чабып, сырпынны да алгъанды,
Мычымайын а, Тюклесханны да бойнуна салгъанды!
Олсагъатда окъуна аны туурап а, уругъа къуйгъанды да,
Жылкъыны сюрюп а Насранны аскери болгъан а жерге баргъанды.
150 Орунла этип а, аскерлеге жылкъыны юлешгенди,
Къалгъанларын а Насран-бийге бергенди.