НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ

Нартланы ёмюрюнде Дебет деген бир нарт болгъанды Аны онтогъуз уланы болгъанды. Алагъа, кичилетип, къатын алгъанды.

Ол уланланы эм таматалары Алауган болгъанды. Анга къатын алыргъа кезиу жетгинчи, ол къартайгъанды. Халкъны аузуна тюшюп, уллу, гитче да: «Алауганлай, къатынсыз къарт болгъун!» — дегендиле, сюймегенлерин къаргъасала.

Аны эшитип, Алауган, кетип, айлана, излей барып, бир эмеген къызны алгъанды. Ол эмеген тиширыу хар тапхан сабийин ашап тургъанды. Сора обур Сатанай, къозлар заманын марлап, сабий туугъанлай, алып къачып, Минги тауда чыранланы ичинде букъдургъанды, Къарашауай деп атагъанды. Ол чыран бузла эмип ёсгенди. Аны ючюн аны кёз гинжилери суулада да, бир башхасы болмай, балыкъча кёргендиле, ол чабакъча да жюзгенди. Къара жерде нартла бла жюрюгенде, къыркъ сууукълагъа, состар ташча, тёзгенди.

Къарашауай, онеки айгъа ёсюп, нарт батыр болгъанды. Садакъ алып, аулакълагъа баргъанды. Анда бир кёл кёрюп, ол кёлде бир тай тапханды. Ол тай суу атладан туугъанды. Къарашауай аны атына Гемуда атагъанды. Алып, нарт элине келтиргенди, ёсдюргенди. Гемуда адам тилин да билгенди. Туякълары, темирча, къаты, кёзлери, балыкъ кёзлерича, жылтырауукъ, токъ болгъандыла. Кирпиклери да болмагъанды, тюгю суу тутмагъанды, тенгизледе, кёлледе къулакъ орталары бла, чабакъча, солугъанды.