НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

III. СОСУРУКЪ/СОСУРКЪА

Сосурукъ былай туугъанды. Сосурукъну атасы Созук деп болгъанды. Бу Созук телиракъ эди. Ол кёмюрню къойла этип, хуна тюбюне барып: «Къойла кютеме», — деп жашагъанды.

Сора, барып, усталагъа соргъанда, ала: «Муну жети жол айырылгъанга элтигиз, — дегендиле, — жети къарт къой да беригиз, бир атылмагъан ушкок да беригиз, бир юрмеген ит да беригиз, жанмагъан отун да беригиз, — дегендиле, — мынга».

Элтгендиле да ол жети жол айырылгъан жерде жети къулач бау этгендиле, жети къарт къой, атылмагъан ушкок, бир юрмеген ит, жанмагъан отун да бергендиле да кетгендиле.

Бу алайгъа баргъанлай, ырысхысы аллына келип, къуранып башлагъанды, дейдиле. Артда муну сау минг къою болгъанды алайда.

Эки ити да болгъанды Созукну: бири — Жетер, деп, бири — Тутар, деп. Сора ол итлери бла ойнап болгъанды. Сыбызгъыгъа уа бек уста эди Созук. Ол Жетер деген ити аякъ бюге, Тутар деген ити уа сюзюлюп бара эди, дейдиле, ол сыбызгъы сокъгъанда.

Сора бир уллу сууну жагъасына барады да Созук, обур Сатанай деген бир ариу тиширыуну сууну ары жагъасында быстыр жууа тургъанын кёреди. Суудан ары ёталмай бу, аны ариулугъуна сукъланады. Созук жашагъан да иги этгенди, ёмюрюнде тиширыуны кёрмей алай жашап тургъанды. Алайда, Сатанайны жанында бир уллу таш бар эди, дйдиле. Созук сууну бу жанындан окъуна ол ташха жангылады да, таш къалай эсе да мындан бууазлыкъ алады.

Сатанай да аны билип тургъанды. Тууар заманында уа, устала элтип, адырла да элтип, жондуруп, ташны жукъартхан заманда, усталаны да юйлерине ийип, ташны ичинден ол сабийни кеси алады, состар ташны ичинден. Ол сабий состар ташдан жаратылганы ючюн анга Сосурукъ деп атагъандыла. Сатанай Сосурукъну Ёрюзмекге кёрпозтмегенлей ёстюргенди. Танытхан а артда, ол уллу болгъанында этгенди.