НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ
ТЕКСТЫ
II. ЁРЮЗМЕК БЛА САТАНАЙ
Ёрюзмек дегенинг а ёзден эди, дейди,
Кёп къыйынлыкълагъа тёзген эди, дейди.
Аны бёрю тону-желпегей, дейди,
Эки да мыйыгъы-кёрпелей, дейди.
5 Батыр Ёрюзмек Къоланына минип а, дейди,
Кетип бара эди уллу тюзде, дейди.
Ол уллу тюзде бир от жарыкъла кёрдю, дейди.
— Алайда уа адам жашап билмейме, — дейди, —
Мен алайгъа бир барайым, — дейди, —
10 Ким болгъанларын билейим, — дейди, —
Не этгенлерин кёрейим, — дейди.
Ол от жарыкълагъа уа жетди Ёрюзмек, дейди.
— Терк къорагъыз, къынгыраякъладан кёреме, — дейди, —
Шайтанланы тойларына тюбедим, — дейди.
15 — Иш къолай болсун, аманла!
— Сау бол, сау кел, Ёрюзмек!
Юсюнгдеги — желпегей, желпегейни къоймасанг, — дейди, —
Бизни мында тапмазса, — дейди.
— Терк къорагъыз, аманла! Бёрю тону не этеди?
20 Желпегейни тешгенди, тойларына киргенди, дейди.
— Онгча, — деселе, онг жанына бара эди, дейди,
— Солча, — деселе, сол жанына бара эди, дейди.
Ёрюзмек шайтанланы тойларында ойнайды, дейди,
Къобузчуларын сайлайды, дейди.
25 — Энди сайлагъанынг — сеникиди, — дейле, —
Муну алмай а кетме, — дейле.
— Сатанайдан сормай бир ишими да этмейме, — дейди, —
Аны ыразылыгъын а алып келейим, — дейди.
— Танг атхынчы сени сакъларбыз, — дейле, —
30 Ол заманнга келмесенг — бизни мында тапмазса, — дейле.
Ёрюзмек салып обур Сатанайгъа баргъан эди, дейди.
Ёрюзмекни къатыны къуртха Сатанай, дейди,
Эшикни терк ачхан эди, дейди.
— Мен юйге кире уа турмайма, — дейди, —
35 Бир сорлугъум барды да, бир тынгылачы, — дейди.
Обур Сатанай а ишни билип тура эди, дейди.
Ёрюзмекни, къоймай, юйге кийирди, дейди.
Аны алдаргъа обур Сатанай, дейди,
Терезеден жулдузла кёрюнюп турурча этгенди, дейди.
40 Кеси уа танг атхынчы, дейди,
Ёрюзмекни ашатып, ичирип, булжутханды, дейди.
Ёрюзмек: «Не узун кече эди», — деп къарай эди терезеге, дейди.
Эшикге чыкъгъанда, танг эртде атып тура эди, дейди.
Мудахланып юйге къайтды, дейди,
45 Обур къатынына былай айтды, дейди:
— Сени ючюн бир ариудан къалдым, — дейди, —
Энди сюйгенинги алып, юйюнге кет, — дейди.
Сатанай: «Да, мен кетерме, — дейди, —
Алай жууукъну, тенгни жыйып а, — дейди, —
50 Аладан ыразылыкъ алып, алай кетейим», — дейди.
Сатанай кёп боза, сыра да этгенди, дейди,
Нарт элни битеу да жыйгъанды, дейди.
Олтуруп, ашай-иче кетип а, дейди,
Ёрюзмекни ол а жукълатды, дейди.
55 Сора, аны арбагъа салдырып, дейди,
Биргесине алып кетгенди, дейди.
Жолда, кетип бара, ол уянды, дейди:
— Эй, къуртха Сатанай, бу не ишди? — дейди, —
Мени къайры элтесе? — деп, сейирсинди, дейди.
60 — Да, «Сюйгенинги ал да кет!» — деген эдинг, — дейди,
Сенден сюйгеним жокъ эди да, — дейди, —
Сени алып юйюме барама мен, — дейди.
— Къайт, къайт, сен хорладынг,
Аллай акъылсызлыкъны энди этмем, — дейди Ёрюзмек.
|