Адилхан Адил улу (Аппаланы Адилхан) 1970 джыл Тюркде Кония шахарны къатында Башхюйюк элде туугъанды. 1996 джыл Анкарада университетни Кинотеле-радио бёлюмюнде окъуб чыкъгъанды, Бусагъатда кърал архивни илму къуллукъчусуду.
Джашауу Къарачайдан узакъда болса да, ана тилин да, халкъыны тарихин, культурасын да иги биледи. Ол Тюркде джашагъан къарачайлыла бла малкъарлыланы юслеринден талай илму иш джазгъанды эмда къарачай-малкъар алимле-ни талай илму ишлерин тюрк тилге кёчюрюб, журналлада, китаблада басмалагъанды, Аны тышында Адилхан ана тилинде назмула джазады. Ала «Къарачай» газетде да басмаланнгандыла.
2002 джыл Анкарада чыкъгъан «Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы» китабха кирген суратлау чыгъармаланы тюрк тилге кёчюрюуде Anna улуну къыйыны уллу болгъанды.
Адилхан кеси сёзлерин, макъамын да джазыб, джырла къурайды, тау тартыула-ны къобузда уста согъады.
Чыгъармачылыгъыны юсюнден:
Байрамукъланы Ф, Джюреги халкъында. // «Ленинни байрагъы», №105 1991.
ТАУЛУ ХЛЛКЪЫМ
Ёхтем халкъым, сыилы халкъым,
Кавказны кючюсе, джаныса.
Таурухдача, сейир тауланы
Айтылыб келген деу уланыса.
Джюрегинг кирсизди, ким бла да
Тутаса шохлукъ, къарнашлыкъ,
Барды сени таркъаймаз байлыгъын
Адет, намыс, адамлыкъ,
Хурзук, Учкулан, Къарт Джурт -
Къарачайны ёмюрлюк тёрю.
Джазыу бизни атса да узакъ,
Къарт ата-ананы ёсген джери.
Мийик тауланы къойнунда
Къонакъ этди мени Теберди.
Дуниягъа аты белгили
Доммай эркелетди, джашыча, кёрдю.
Тыбыр джылыуну сездирди меннге
Халкъны джюреги Къарачай шахар,
Сюйюб ичирди тара сууларын
Саулукъ тамалы огъурлу Махар.
Кёб тюбедим джууукъгъа, тенгнге,
Къанат битгенча, къууана джюрегим.
Таулу халкъым, насыбда джаша,
Олду Аллахдан эм баш тилегим.
ДЖУРТУМДАН КЕНГДЕ
Джуртундан кенгде къалгъан адамны
Билирсе джюреги джара болгъанын.
Джуртун кёрмей ёлген адамны
Эшитирсе къабырында джылагъанын.
Атала туугъан джерлени сыйларын,
Хурметлерин да туудукъла керелле.
Керти багъаларын а, кенгде
Термилиб тургъанла артыкъ билелле.
ЧАКЪЫРГЪАНЧА БОЛУБ
Джашайма табмайын тынгы.
Джуртум чакъыргъанча болуб.
Кёзюме кёрюнелле мени
Талала, гюлледен толуб.
Туусам да тауладан кенгде,
Аккамы хапары — эсимде.
Кёзюме кёрюнеди Минги Тау,
Бузлары джылтырай юсюнде.
Алджалла, деб, бизге къыйнала,
Эрий да болурла бузлары.
Кёзюме кёрюне туралла
Къарт Джуртда аккамы ызлары.
Теберди, Джёгетей, Учкулан,
Сизге термилгенлей турама.
Ол аккам кюсеген сууладан
Тюшюмде ичгенча болама.
Бир бек къыйналад джюрегим,
Аллай тюш кёргенлей уянсам,
Ёлсем да джарылыр къабырым,
Джуртуму кёралмайын къалсам.
КЪАРТ АТАМ, СЕННГЕ ТЕРМИЛЕ
Ёмюрден бери
Саулай дуниягъа
Махтау болгъан
Сейирлик Кавказ.
Хурмет салыб
Турады анга
Таулу халкъым,
Келген кибик джаз.
Бу джуртланы
Кючю, джаны да
Сен болгъанса,
Ехтем Къарачай,
Къыйынлыкъла да,
Джарсыулада да
Адамлыгъынгы,
Сыйынгы сакълай.
Джууукъ кёллю,
Огъурлу халкъым,
Сен табаса
Джюреклеге джол.
«Тау намыс» деб,
Кёб ёмюрлени
Айтылгъанды,
Айтылады ол.
Алай а джашау
Рахму салмады,
Аямад сени
Туугъанлы бери.
Къуш тюгюча,
Чачхан да этди,
Кёб ахлуларынг
Тюшдюле кери.
Сабийни къайры
Элтсе да джашау,
Ата юйюнде
Болгъанча эси,
Хар адамынгы
Джюреги сендед,
Сенден узакъда
Болса да кеси.
Аллайланы
Бириме мен да,
Кёз аллымда —
Чегетле, таула,
Нарт талала,
Кюч-къарыу алгъан
Дарман хауанг,
Чокъракъ суула.
Багъалыдыла
Бары да, бирча,
Унутурукъ тюлд
Аланы кёрген.
Эки элим
Барды джуртумда
Мен артыкъ да
Айырыб сюйген.
Къарт атама
Дуния джарыкъгъа
Джёгетей эл
Ачханды эшик.
Баш сыйым а
Къарт Джурт элгеди,
Ол болгъанды
Тукъумгъа бешик.
Ол къарт атам,
Сеннге термиле,
Кетди, хариб,
Керти дуниягъа.
Мен тилейме
Уллу Аллахдан,
Алгъа атла,
Джашнай, чагъа.
КЪАЙДАСА, АРИУУМ
Заман къалай кетиб барады,
Эмиликча, кишиге бермей бой.
Хоншуму джашчыгъы джетгенди,
Юйленнгенди — этиледи той.
Джарыкълыкъ келгенди тийреге,
Мени да чакъыралла ары.
Алай а джюрегим мыдахды,
Эсим кетибди башха джары.
Ол тойда сен джокъса, джаным,
Къайдаса, билмейме аны.
Сюймеклик ёртенни ичинде
Къызады джюрекни къаны.
Излейме хар джерде сени,
Джашауум болгъанды къарангы,
Уллу муратларым сёнгнгенча,
Кёл чыракъ джанады ауангы.
Заман а барады, барады...
Тыяргъа джетмейди къарыуум,
Джангызлыкъ насыбдан кенгдеди,
Къайдаса, къайдаса, ариуум?
АЙДЖАРЫКЪ
Биреу билмейди малыны санын.
Бирси махтайды джайлыгъын...
Рысхым джокъду, джюрегимдеги
Сюймекликди мени байлыгъым.
Ол джюрекни бергенме сеннге,
Айджарыкъ атаб сени атынга.
Тюбеген джерде, кёзюмю алмай,
Мен къарайма нюр сыфатынга.
Джангылдым деб да, кёлюме келед,
Таб боллукъ эди Кюнджарыкъ, десем.
Не сууукъда да санларыма
Джылыу урады, сеннге тюбесем.
Алай а джолугъа, кёре турургъа
Джол ачмайды хаман да къадар.
Абезекге тутсам бир тойда,
Кёлюмю айтыргъа табама мадар.
Сен тынгылайса аз кёз джетдире,
Тойгъа джыйылгъан джууукъгъа, тенгнге,
Сен айтмасанг да разылыгъынгы,
Джюрек тылпыуунг билдиред меннге.
Категория: Назмула | Добавил: drxblack (31.03.2015)
| Автор: Адилхан Адил улу (Аппаланы Адилхан)
|