Ачейлары Ташлы Сыртда жашай эдиле, дейди,
Алада юч жыйырма атлы бола эди, дейди.
Юч жыйырмасын да Къубу деп бир адам къыргъанед, дегенди,
Ол тукъумдан Ачей улу Ачемез деп а бир жашчыкъ а къалгъанед, дейди.
5 Ачей улу Ачемез да, ашыкъ ойнай барып, бир жашчыкъны ашыкъларын къытханед, дейди.
Ол жашчыкъ да, жылап, анасына барып а:
— Ачей улу Ачемез ашыкъларымы утханды,— дегенди.
Ачей улу Ачемезге анасы да келип а:
— Мени жашчыгъыма киши болмай, атангы ёлтюргеннге киши болсанг а, — дегенди, дейди.
10 Ачей улу, жашчыкъны ашыкъларын да берип, анасына былай айтып келгенди, дейди:
— Ой, анам, къарным ауруйду!
— Не этейим, балам, не зат керенди? — дегенди.
— Ой, анам, исси къурмач этип, бир-эки къаптырсанг, къабарем,— дегенди.
Анасы да, къурмач этип, мияла табакъ бла бергенди, дейди.
15 — Ой, анам, сен мени мияла кёллюмю сунаса? — дегенди.
Анасы агъач табакъ бла бергенди.
— Ой, анам, сен мени агъач кёллюмю сунаса? — дегенди.
— Ой, жаным, кёзюм, не этейим, не бла берейим? — дегенди.
— Ой, анам, иссилей, уучунга алып тутсанг, бир-эки къабарем,— дегенди.
20 Анасы да исси къурмачны уучуна алгъанлай, исси къурмач бла къолун къаты къысханды.
Ой, анасы: «Не этесе, балам? Нартны элинде менден сора тиширыу жокъмуду? — дегенди,—
Ий, къолуму, койдюресе!» — дегенди.
— Мени атамы ким ёлтюргенин айтмасанг иерик тюйюлме? — дегенди.
— Ий къолуму, кюеди! Санга аны айтхан сени атанглай болгъуед, дегенди,—
25 Атангы тукъумун Къубу деген бир къан ичген губу къыргъанды.
— Мени атамы аты, жери, сауутлары къайдалла? — дегенди Ачемез.
— Атын, да, сауутларын да санга берейим,— дегенди,— сен Къубу бла кюрешме!
— Угъай, анам, атамы къанын алмай мен бу дунияда жашамам,— дегенди.
Анасы, тохтамазын кёргенде, Ачемезге былай айтып башлагъанды, дейди:
30 — Балам, отну, окъну эркин ал, хайда, ахшы жолгъа бар,— дегенди, дейди.
— Сени тукъумунг бу атны юсюнде тауусулгъанды,— дегенди, дейди.—
Элден чыкъсанг, мингнген атынгы айтханын унутмай эсингде тут, дегенди, дейди.
Ачемез да элден чыкъгъанлай, минген аты, адамча сёлешип, былай айтханды, дейди:
— Ой, Ачей улу Ачемез, мени айтханымы акъылынга ал,— дегенди, дейди,—
35 Аллыбызда темир кёпюр бла ётерикбиз, дегенди, дейди,—
Темир кёпюрге минсек, темирни зынгырдагъанындан
Къубу уянып чыгъарыкъды,— дегенди,—
Аллыбызда Къубуну къалаууру барды — чыгыр башлы къара къуш,— дегенди,—
Аллыбызгъа чыкъгъанлай, къутултсакъ,— дегенди,—
Ол къушну да атып уралмасанг, Къубугъа барып, хапар берликди,— дегенди,—
40 Къушну ёлтюрсенг, биз да Къубуну жайлыгъына ётерикбиз,— дегенди.—
Жайлыкъда мен бийик сыртда тохтарыкъма,— дегенди,—
Сыртда уа сен кесинг кирир юч да уру къазарса,— дегенди.—
Мени иерими алып, мени юсюме юзмез бла желим сюртюп жагъарса, — дегенди,—
Къубу жылкъысын кютген алтын къуйрукълу сары ажир барды, дегенди,—
45 Мен туурагъа чыкъсам, чабып келип, мени бла талашырыкъды,— дегенди,—
Ол мени желимимден къапса, мен а аны этинден къабып, къарыуун алып, жыгъарма,— дегенди,—
Ол заманда, бир урудан бир уругъа секире келип, аны сыртына минерсе,— дегенди,—
Ол заманда мен Къубуну жылкъысын сюрюп кетерме! — дегенди.
Ачемез да темир кёпюрден, Къубу уянмайын, ётгенди, дейди.
50 Алай ётюп, къара къушха жетгенди, дейди.
Къара къуш да, учуп кётюрюлгенлей а, атып ургъанды, дейди,
Бийик сыртда юч уру да къазып жарашдыргъанды, дейди.
Сора атын да юзмез бла сюртгенди да, айтханыча желим этгенди, дегенди,
Аты, алтын къуйрукълу сары ажирни туурасына чыгъып а, кишнегенди, дегенди.
55 Бир заманда ол, чабып келип, анга уа кесин атханды, дегенди.
— Сары ажир мени атымы желиминден къапханды, дегенди,
Мени атым а этинден къабып тебирегенди, дегенди,
Алай эте, сары ажирни къарыусуз этип жыкъгъанды, дейди.
Ол заманда жерими салып мингнген эдим, дегенди,
60 Мени ажирим Къубуну жылкъысын сюрюп кетгенди, дейди.
Мен да жолну кетип баргъанлай, аллыма Къубу чыгъып соргъан эди, дейди:
— Жашчыкъ, жылкъы кёрмеймисе? — деп соргъан эди.
— Жылкъы былай ары кетди,— деп, терс жанына кёргюзтгенем, дегенди.
Экинчи аллыма тюбеп:
65 — Жашчыкъ, атла кёрмеймисе? — деп а соргъан эди, дейди.
Мен да, биягъы терс жанына: «Бусагъатда былай кетдиле»,— деген эдим, деди.
Ючюнчю кере, Къубу калип аллыма: «Сен шайтанмыса, жинмисе? — деп соргъан эди, дейди.
— Мен шайтан, жин да тюйюлме, мен Ачей улу Ачемезме,— дегенем, дейди.
— Алай болса, атышмы, тутушму? — деп соргъан эди, дейди.
70 — Тутушхан къатынланы ишиди, атышыула этейик,— дегенем.
Ачей улу Ачемез, кечге дери атышханда, кёп жарала тюшген эди, дейди.
— Киши болсанг, эртден бла былайда болурса,— дегенди Къубу.
Ачемез а: «Садакъ окъланы энчи этмезмисе?» — дегенди, дейди.
Жаш Ачемез, жараларындан къан кёп кетип, ашсыз, отсуз, сууукъ да кече жатхан эди, дейди.
75 Къубуну къатыны къолу бла жарагъа тийсе, ол сау бола эди, дейди.
Къубуну къатыны уста Аймёлек, эрини жараларын багъып, иги этип ийгенди, дейди.
Эртденликде Къубу, келип, окъланы жамычыгъа къуюп:
— Хайда, энди эки тенг эт да, юлюшюнгю ал! — деп айтхан эди, дейди.
Биягъы, атышып, ингирге дери тургъан элле, дейди.
80 Ачемезни къаны кёп кетип, жыгъылгъанын кёргенде, дейди,
Къубу, келип, Ачемезни ат къанжыгъагъа салып а, юйюне келтирип, уллу уругъа атханед, дейди.
Къубу къатынына былай айтханед, дейди:
— Ачейланы юч жыйырма кишилери бла кюрешгенем,— дейди,— быллай къыйынына уа тюбемедим,— дейди.
Къубуну жараларын байлап, къатыны, ашатып, жукълатханед, дейди,
85 Къубу жукълагъанлай, Ачемезни барып кёргенед, дейди, Къубуну къатыны
Ачемезни жараларын жылы суу бла жуууп, аланы байлап, сау этгенед, дейди,
Ачемезни аязгъанын кёрюп: «Ахшы улан, душманынг жукълады, не сюйсенг да эт»,— дегенед, дейди.
Ачей улу Ачемез да сырпын бла уруп, башын кетергенед, дейди.
— Энди, сюйсенг — эгеч болайым, сюйсенг — ана болайым, мында атып кетме мени,— деген эди Аймёлек, дейди.
90 — Мени анам да, эгечим да бардыла,— дегенед, дейди,—
Ыразы болсанг, мени анама сени келин этерме,— дегенди Ачемез.
Къубуну къатыны Ачемезге былай айтханед, дегенди:
— Ит бол десенг да, не десенг да — сен айтханны этерме,— дегенди, дейди,—
Мен жанымы аямай, сени жанынг ючюн сени сакъларгъа кюрешдим,— дегенди,—
95 — Сени алдасам, анам берген сютню къан бла тёгейим! — дегенди, дейди.—
Ачемез элине келип, хапарны айтып, барып элге билдиргенед, дейди.
Нартны эли, къалмагъанлай жыйылып, Къубуну юйюне келгенелле, дейди.
Къубуну жылкъысын, малын нартны эли Ташлы Сыртха келтиргенед, дейди,
Ачейланы Ачемез, элни жыйып, къалмай малны, ырысхыны юлешгенед, дейди.
100 Ачемезни анасы да тогъуз кюнню къурманлыкъла, тойла этип, Аймёлекни келин этгенед, дейди,
Андан сора Ачейлары, биягъыча, уллу тукъум болгъан элле, дейди.