НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

VI. БЁДЕНЕ — РАЧЫКЪАУ

Къарашауай бла Ёречыкъау бир бирлерин танып болмагъандыла. Къарашауай: «Мен маржама, бу Ёречыкъау ким эсе да, танымай къойсам!» — деп, жолгъа чыкъгъанды. Къарашауай атланып, жолгъа чыгъып, келе, Ёречыкъау да, аны излеп, жолгъа чыкъгъанды. Келе келип, экиси да бир кёпюр къатында тюбеш- гендиле. Къарашауай бла Ёречыкъау саламлашхандыла.

Экиси да бирге сёлеше келип, Къарашауай тюзде батыр Ёречыкъауну излей, Ёречыкъау да тауда батыр Къарашауайны излей чыкъгъанларын айтдыла.

Сора Ёречыкъау айтды: «Тюзню батыры Ёречыкъау менме». Къарашауай а: «Тауну батыры уа менме»,— дейди. «Сора, алай болса, экибиз эки батыр, сен тауда, мен тюзде»,— деди Ёречыкъау. Сёлеше келип, ол: «Атышмы, тутушму?» — деди.

Алайдан имбаш таш атышып башладыла. Еречыкъау атады, Къарашауай да атады. Болса да, Къарашауай бир бла жарым атламгъа Ёречыкъауну озады.

Тутушханда Ёречыкъау, бир булгъам болмай, хорланады. Былай эте, кюреше келип, Къарашауай Ёречыкъауну къолларын, аякъларын къысып, кесини миннген атыны белине байлады. Сора, ол кёрюп барса хапар айтыр ючюн, Къарашауай къылычын чыгъарып, къылычы бла бир уллу ташны сермейди. къылычы ол гебен кибик ташны кесип эки этди.

Алайдан Къарашауай Ёречыкъауну къанжыгъасына къысып, кесини юйюне атланады. Атын илкичге тагъып, юйге киреди. Юйге киргенден сора, Къарашауай сууукъ этген мадары, амалы бла эшикде сууукъ, бузлауукъ болурча этеди. Алай бла Ёречыкъауну бузлатады. Сора обур Мичиуаннга Къарашауай: «Эмчек анам, ат къанжыгъамда от этерге, отун жарыргъа жарар, бар, анда бир адам улугъа ушагъан бир зат келтиргенме»,— дейди.

Алайдан Мичиуан барып, тешип къарагъанында: «Да, Къарашауай, бу не ишди, бу мени эмчек уланымды,— дейди.— Мен сени эмеген жууукъларынгы жыйып тюйдюрюрме»,— деп, Къарашауайгъа чамланады.

Сора Мичиуан барып, биргесине он эмеген алып келеди. Ала бара барып, Къарашауай къылычы бла ташны кесген жерге жетедиле. Къарашауай да ол таш болгъан жерге келеди.

Къарашауай келгенде, эмегенле имбаш таш ата тура эдиле.

«Иш къолай болсун, эмеген сюрюу!» — дейди.

«Сау бол, сау кел, къарыусуз адам улу!» — дейдиле. Сора эмегенле ауур, антау гебен кибик, турчдан, къоргъашинден ауур бир ташны «Ат»,— деп, Къа- рашауайгъа бередиле.

Къарашауай, ташны къолуна алып, атып, бир тауну башы бла аудуруп, барын да озады. Болса да Къарашауайны хорлагъанына эмегенле ыразы болмай, орталарында уруш-кюреш башланады. Ол заманда Къарашауай Къуф тауланы болат магъданындан ишленнген къылычын сермеп, эмегенлени къырады. Къылычы кюн чыкъгъандан бла кюн батханнга созула эди.

Ахырында Къарашауай Ёречыкъауну юйюне келеди. Келген заманда Ёречыкъауну къайын анасы, чыгъарып, эмчегин Къарашауайны ауузуна салады: «Ма, сени, Къарашауай, мени жашым Ёречыкъау бла къарындаш этеме бюпонден ары»,— деп.