Бир жол нартла минишдиле атларына, жерлешип,
Нарт Ёрюзмек нарт жыйыннга къычыра,
Уланларын батырлыкъгъа чакъыра.

Къыркъ сууланы бойларындан ётдюле,
5 Ура-жорта Уллу Дыхха жетдиле.
Уллу Дыхда нарт эллени кёрдюле, барып,
Тапдыла Дых нартланы, къырылып.

Нарт Ёрюзмек хапар сорур нартладан адам тапмайды,
Ачыуундан сууну, ашны къапмайды.

10 Аркъан атды Уллу Дыхны башына,
Аркъан тюшдю башында къая ташына.

Ёрлеп чыкъды аркъан бла башына.
Ол къарады Минги таугъа айланып,

Турбин бла Минги таугъа къычырды,
15 Нарт адамла, къобугъуз! — деп чакъырды.—

Эмегенле нарт эллени къыргъандыла,
Адамларын, малларын да жутхандыла.

Дых эллени эшиклерин жапхандыла,
Нарт эллеге къара ёлет жайгъандыла,
20 Малларын да сюрюп, къара орманлагъа жыйгъандыла.

Кюн чыгъышда Къазман таугъа къарады,
Варны -жокъну кёзлери бла марады.

Ангылатды Уллу Дыхда халлени:
— Эмегенле чачхандыла,— деп,— нарт эллени.

25 Къазман тауда жан къоймайын жыйыгъыз,
Учхун къадариш, аш къоймайын, тулукълагъа къуюгъуз.

Кюндюзледе ачыкълагъа чыкъмагъыз,
Кечеледе жолда отла жакъмагъыз.

Аллыгъызда къузгъун, къаргъа къычырмасын,
30 Жер Тейрисин жаныгъызны кёрге чакъырмасын!

Минги таудан, Къазман таудан къопдула нартла,
Жылкъылада къоймадыла минилмеген атла.

Нарт жыйынла тюмен-тюмен кетдиле,
Уллу Дыхны къолларына, туман кибик, кирдиле.

35 Нарт Ёрюзмек къычырды Уллу Дыхны башындан:
— Эмегенле жыйын болуп, Дыхха буруп алларын,

Ичгендиле Дых эллени къанларын.
Нарт эллери, жыйылгъанбыз былайгъа,

Хей батырла, къобугъуз нарт улулары!
40 Кёк Тейриден жаратылгъан, аны ёхтем къуллары!

Эмегенле къурусунла жерни юсюнден,
Бу зат кетмесин нарт улуну эсинден! —

Былай айтып, нарт Ёрюзмек къылычын булгъайды,
Аууз жели булутланы чулгъайды.

45 Къылычы бла тауланы сермей эди,
Ачыуланса, кёзлсри жукъ кёрмей эди.

Къылычы бла туурагъанды тауланы,
Тёбеле болуп къалгъанды жонгурчхалары аланы.

Къылычы бла кёклени жашнатханды,
50 Къычырыгъы, аууз жели туманланы чачханды.
Керек кюнде кюнню кёзюн ачханды.

Уллу Дыхдан энишге, къуш кибик, учханды,
Нарт жыйынына ашыгъышлы чапханды.

Эмегенлени къырыргъа излей элле,
55 Къылычларын чыгъаргъанлай келе элле.

Алларына тюшген тереклени ура элле.
Бир ургъанлай тереклени къыра элле.

Нарт Ёрюзмекни къылычы от чагъады,
Кёк жашнагъанча, жарыгъы дуниягъа чыгъады.

60 Ол къычырса, къалтырайдыла таула, къаяла.
Ташлайдыла бууаз къатынла, оюладыла уяла.

Ура-бере, нартла Къуф таулагъа киргендиле.
Тёбелеча, эмегенлени кёргендиле.

Нарт батырла садакълагъа болдула
65 Жартылары атларына къондула.

Ол кезиуде эмегенле адам этледен
Шишликле этип ашай тура элле,

Тапхан жерде, жан къоймайын, къыра элле,
Нарт эллеге келепен ауруу жая элле,

70 Ёлгенлерин обаладан къазып, жыя элле,
Шишлик этип, аланы да ашай элле,
Эмегенле алай бла жашай элле.

Нарт батырла тёгерекни алгъан элле,
Эмегенле да къаяланы ойгъан элле.

75 Эмегенле дуппурланы, алып-алып, ата элле,
Асыры ачыудан, къая ташла къаба элле.

Нарт Ёрюзмек онга, солгъа къычыргъанды, хахайлап,
«Эмегенлени таууеугъуз!» — деп тууайлап.

Сермешгенде къылычы, элия кибик, чагъа эди,
80 Эмегенлени, бир ургъанлай, жыгъа эди.

Къылычы къулач-къулач созулгъанды,
Кёсе тауну аны къылычы бузгъанды.

Ёрюзмек баргъанды, къара орманланы жырып,
Бошагъанды алайда эмегенлени къырып.

85 Нарт Ёрюзмек токъсан кюнню урушханды,
Кёк да Жер Тейриси да анга болушханды.

Къан ырхыла Кёсе тауну къызартхан элле,
Кюнню кёзюн тозуратхан элле.

Къырып бошап, айландыла ызларына,
90 Келе келип, тирелдиле Кёсе тауну бузларына.

Нарт Ёрюзмек чыкъгъан эди, къарай жолгъа,
Жыйыны бла кирген эди бир наратлы къоллагъа.

Къарап кёрдю къолну толтуруп бир жатханны,
Тереклени юзюп, кётюрюп юслерине атханны.

95 Ол болгъанды эмегенлени уллу анасы,
Терен къолла болгъандыла аны къаласы.

Аууз тылпыуу Кёсе тауну туманы, болгъанды,
Кёсе тауну ол башына жастыкъ этип салгъанды.

Онг къулагъын тюбюне тёшек этип жатханды,
100 Сол къулагъын юсюне, жууургъан этип, жапханды.

Нарт эллени къошуп ашагъанды ол ашына.
— Олду,— дегендиле, эмегенлени жаманы.

Хар юч айдан жюз эмеген тапханды,
Ач больгъанда, жартыларын къапханды.

105 Бир бирлерин агъач къоллагъа атханды,
Нарт эллени да кёп адамын жутханды.

Жангыз кёзю жаннганды кечеледе, ай кибик,
Чючкюргени жауун болуп жаугъанды, жай кибик.

Къарап аны нарт Ёрюзмек кёргенди,
110 Садагъын тартып, къылычы бла бергенди.

Садакъ бла жаннган кёзюнден ургъанды,
Эмегенлени чынг арты ма бу болгъанды.

Эмегенлени артын къурутуп алай къалгъандыла,
Адам улуна сора тынчлыкъ салгъандыла.

115 Нарт табынла жел атлагъа мингнгендиле,
Кёклеге ёрлеп, урходук болуп, кетгендиле.

Жаяулары жер къарнына киргендиле,
Жер къарнында Жер Тейрисин кёргендиле.

Жер къарнында да тапхандыла жауланы,
120 Ала бла урушсала, тепдиргендиле жерлени, тауланы.

Кёк анасын кёкде тапханды Ёрюзмек,
Хапар сурай олтургъанды бир кесек.

Кёк анасы аны, къонакъ этип, алгъанды,
Жел эмчегин аны аузуна салгъанды.

125 Ёрюзмек Кёк Тейрини анасына улан болгъанды.
Ол кесини атлы жыйыны бла кёкде бюгюн да жашайды,
Кёкню, жерни шайтанладан сакълайды.

Кёк кюкюреген — аны къычыргъаны,
Туманла — аууз тылпыууну чыкъгъаны.

130 Терлегени, жауун болуп, жауады,
Аркъанын душманлагъа атса, элия болады,
Ол, ычхынып, жерге да тиеди.

Сырпынын, суууруп, жауларын сермесе,
Ол заманда да кёк жашнагъан этеди.