Пятница, 29.03.2024, 16:16

Карачаевцы и балкарцы

Ашар джеринги билме да, басар джеринги бил.
Полезные ссылки
  • Архыз 24Круглосуточный информационный телеканал
  • ЭльбрусоидФонд содействия развитию карачаево-балкарской молодежи
  • КъарачайСайт республиканской газеты «Карачай»
  • ILMU.SU Об аланах, скифах и иных древних народах, оказавших влияние на этногенез народов Северного Кавказа
Последние комментарии
04.01.2024 | 17:10 | Единая символика алан
Тут кто то про черкесов пишет и кипчаков не зная наверняка что черкесы были Кипчаками а адыги рабами кипчаков черкесов.
26.10.2023 | 15:14 | «Сборная команда Балкарии»… в Киргизии
Напишите на электронный адрес amb_76@mail.ru
25.08.2023 | 19:07 | 4. АРИУ САТАНАЙ
Аланская (осетинская) княжна Шатана, выданная за правителя древнеармянского Урарту (3 век до новой эры), в знак примирения после длительной войны, которую вела против армян коалиция кавказских племен, с аланами во главе.
25.08.2023 | 19:03 | 4. АРИУ САТАНАЙ
Далеко прославлена мудростью и красотой прекрасная обур Сатанай-бийче!
25.08.2023 | 10:56 | 13. ЁРЮЗМЕК БЛА ФУКНУ КЮРЕШЛЕРИ
Ёрюзмек - нартланы атасы!
14.08.2023 | 12:16 | 48. СОСУРУК В ИГРЕ С КОЛЕСОМ
Балкарцы и карачаевцы - самые гуманные на всем Кавказе! Только у них Сосрук исцеляется и снова становится первым из нартов!
05.08.2023 | 12:27 | 6. ЁРЮЗМЕКНИ ТУУГЪАНЫ
Нартны бий нарт Ёрюзмек!
05.08.2023 | 12:14 | 6. РОЖДЕНИЕ ЁРЮЗМЕКА
Величественно!
30.06.2023 | 17:54 | КАРАЧАЙ И БАЛКАРИЯ В РУССКО-КАВКАЗСКОЙ ВОЙНЕ
Некоторые кабардинцы ошибаются утверждая, что Кучук Каншаов и Нашхо Мамишев были кабардинцами. Нет, оба они балкарцы. Потомки Нашхо окабардинились, но самого Нашхо это не делает кабардинцем. Потомки сами свидетельствовали о своём происхождении от таубиев.
17.05.2023 | 08:45 | Единая символика алан
К текмету вы не имеете ни малейшего отношения...

Статьи

Главная » Статьи » Материалы библиотеки » Общие 1

88. ЖИГИТ ШАУАЙ БЛА ГЕМУДА
НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ
Шауай атланыргъа кёл алды,
Гемудагъа эшек иер, эшек жауурлукъ салды.
Гемудагъа минип, кетип бара эди,
Атлагъаны сайын эски быстырлары силкине эди.
5 Нартны тууарчысына барып: «Кёп болсун!» — деди
— Ай атангы, анангы башы болсун, кесим кёпден
Жыйышдыралмай турама! — деди.
— Ый, суусапдан ёлеме, бир айран ичир,
Аурууунгу алайым! — дегенди Шауай.
10 — Аллахха ийнан, айран ичиргенни къой,
Къазан агъач бла бойнунга урур эдим!
Мен сени кибиклеге айран ичирмейме, — дегенди.
— Ол тууарла ортасында уллу къара неди,
Аурууунгу алайым? — дегенди.
15 — Схуртукланы уллу къара бугъа деген олду,
Аны къабыргъа узуну юч къулач болады,
Арт омуроуу он къулач болады,
Мангылай кенги беш къулач болады,— дегенди,—
Аны ауанасында жюз ийнек салкъын этеди.
20 Ёрюзмек, Сосурукъ, Сйбилчи къыш
Атларын асырайла, жазгъа жараулу этелле,
Жаз болса уа, келип, ол бугъаны юсюне уруп ойнайла.
Ёрюзмек Къоланны эки ал аялгъын
Бугъаны сыртына салады.
25 Секирип тюшюп, сермесе, Сосурукъ
Эки ал аягъын жерден ёрге алады.
— Келчи, аурууунгу алайым, аны къатына бир барайыкъ.
— Ай, итден туугъан ит кимилди, аны къатына
Сени кибиклеми барадыла?! Аллахха ийнан,
30 Къазан агъач бла бойнунга урур эдим!
Шауайны аты адам къатында акъсай эди,
Ташагъа тюшсе, бир кюннге жерни
Тёп-тёгерегине айланыучу эди.
Алашасы, акъсай-акъсай, бугъаны къатына баргъанды.
35 Атына аягъы бла къатылып, босагъадан атлагъанча,
Къарашауай бугъаны сырты бла аугъанды,
Дагъыда айланып, сырты бла бери жанына да аугъанды.
Ызы бла, секирип атдан тюшюп, бугъаны
Бутундан къагъып алып, булгъап жерге уруп,
40 Эки жапхагъындап алып жерге кёмгенди.
— Ый, не аузум къуруду, не аман адамгъа къатылдым,—
Деп, тууарчы, къазан агъачны да алып,
Къолну энишге къачханды.
Сора Шауай, кеси эркин къалып,
45 Къошха барып, айран ичип, кесини суусабын къандыргъанды.
Ингирде Шауай бузоуланы ийнеклеге къошханды.
Айыргъанда уа: «Гемуда, ийнеклеге сюйгенинглей эт»,— дегенди.
Гемуда ийнеклени къуйрукъларын чайнап юзгенди.
Кеслерин, сюрюп, бир терен къолгъа ургъанды.
50 Шауай ийнеклени къуйрукъларын къалдырмай жерге чанчханды.
Аны бла, атына минип, алайдан, желча, учханды.
Экничи кюн тууарчы, сынчылай келип,
Тууар къуйрукъланы жерге чанчылып тургъанларын кёргенди
— Ярабий, жерге батыпмы къалгъандыла,— деп,
55 Ингирге дери ыстауатны къазгъанды.
Ингирде ийнекле къалмый чубурла болуп
Келгенлерин кёргенде: «Ай, мени аузум къурурукъ,
Не аман адамгъа аууз ачханем!» — дегенди.
Категория: Общие 1 | Добавил: drxblack (25.11.2014)
Просмотров: 526 | Теги: 88. ЖИГИТ ШАУАЙ БЛА ГЕМУДА

Всего комментариев: 0
avatar