НАРТЛА! МАЛКЪАР - КЪАРАЧАЙ НАРТ ЭПОС
НАРТЫ! ГЕРОИЧЕСКИЙ ЭПОС БАЛКАРЦЕВ И КАРАЧАЕВЦЕВ

ТЕКСТЫ

IV. ДЕБЕТ — АЛАУГАН — КЪАРАШАУАЙ

Шауай жылкъыдан юлюш да алмай, юйюне кетип бара, аллында бир суху келген атлыны кёргенди. Ол атлы ат аякълары бла жерден къобарып атхан зылдыла, чаукалача, кёкге уча эдиле. Атлы Рачыкъау болгъанды. Ол Шауайгъа жетгенде:

— Жол болсун, ахшы улан! — деди.

— Сау бол! — деди Шауай.

— Къайдан келесе?

— Да былай нартдан келеме.

— Ёрюзмек, Сосурукъ, Сибилчи жылкъы сюрген хапарлары барды, аладан не хапарынг барды?

— Да ала уа, жылкъы сюрюп, юлеше турадыла,— деди.

Шауайны къолунда къадамасы болгъанды. Ол, ол къадаманы алып:

— Бу темирчикни жолда тапханма, не затды? — деп сорду.

Рачыкъау:

— Да ол а сени кибик жашчыкъланы къолларын байлап, ат бойнуна салып кетген къадамады,— деди.

— Къалай салынады, Аллах ючюн, мени къолума салып бир кёрчю!

Рачыкъау:

— Ахшы улан, ма былай салынады,— деп кёргюзтдю.

Шауай:

— Сала биллик эсем, мен да салып кёрейим,— деп, Рачыкъауну къолларына къадаманы салады.

Ызы бла кётюрюп, ат кёпчекге бауурундан къаплайды, эки аягъын да атны къарын тюбю бла келтирип, къаты къысады, жюгенин да иер къашха къантарып, атны сауурусуна къамичини бир-эки да тартып, аллына этип сюреди. Рачыкъауну элтип барып:

— Ма, Ёрюзмек, бу да кёнчек жесиринг болсун,— деп береди.

Ёрюзмек сермеп Рачыкъауну атдан алды. Къолларын тешди. Ол заманда

Рачыкъау жюрсксинип тебиреди.

Ёрюзмек:

— Къайры бараса, Рачыкъау? — деп сорду.

Рачыкъау:

— Ол итден туугъан жашны ёлтюрмей къоймам,— деди.

— Къой, Рачыкъау! Анга аллахдан сора киши жукъ эталыры да жокъду, жылкъыны сюрген да олду,— деп, Рачыкъауну тыйды.