АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Хайырланнган китапла

1. Адыгская и карачаево-балкарская зарубежная диаспора: история и культура. Нальчик, 2000.

2. Кипкеева З.Б. Карачаево-балкарская диаспора в Турции. Ставрополь, 2000.

3. Къонакъланы Хасан. «Тюрк дуния, Тыш къыраллы жуукъларыбыз» // Минги Тау, № 1, 2007 ж. «Кавказда жашагъанланы насыплыгъа санайма» // Минги тау, № 2, 2010.

4. Ялхароева М.А. Литературно-публицистическая деятельность ингушской диаспоры в Турции. Назрань, 2008...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Хамит Боташ (1921-1998)

Хамит 1921 жыл Къарт журтда таныулу юйюрде туугъанды. Аны къарт атасы Мустафахажи битеу Къарачайда белгили болгъанды, Мустафаны толу юйюрюн большевикле чач-тюк этип, ахырында, 1930 жылда кесин да ёлтюргендиле. Хамит атасын таныгъырча болгъунчу, жангы властны адамлары аны да илишаннга салгъандыла. Анасыны атасы Жашеланы Алий анга ёксюзлюк сынатмазгъа кюрешгенди, алай Алий кеси да большевиклени къолундан 1928 жылда жоюлгъанды. Аллай бир зорлукъну сынагъан жаш дагъыда къыралгъа къажау турмагъанды, уруш башланнганда, аскерге кетип, 1943 жылда жаралы болуп, Къарачайгъа къайтхынчы, уллу сермешлеге къатышханды. Шимал Кавказны немец ууучлаучула алып бир ненча ай тургъан кезиуде, ол аланы бир ишине да къатышмагъанды, алай ала кетип тебрегенде, Кавказдан мингле бла кетген мухажирлеге анасы бла бирге къошулуп, тыш къыраллагъа жол салгъанды. Ол ангылагъандан, уруш бошалып, хорлам келсе да, сталинчи зорлукъ хорланмазлыгъы баям эди. Аны ючюн, ол Ата журтун къоюп кетерге таукел болады. Алай бла Хамит 1945 жылда Тюркге тюшеди, Европа, Азия къыраллада жашауну сынап, 1960 жылда Америкагъа кёчеди эм жашаууну ахырына дери анда турады. Хамитни аты, аны назмулары Ата журтда жыйырманчы ёмюрню 80-чи жылларындан башлап, белгили болуп тебрейдиле. Бек алгъа Хамитни юсюнден хапарны Ёзденланы Альберт «Ленинни байрагъы» газетде жазгъанды. Альберт аны адамлыгъына, фахмусуна да бек уллу багъа бергенди: «Жылы келген адам болсада, Америкада къарачайлыланы «Бирлик» ассоциацияларыны жамагъат ишлерине тири къатышады. Ассоциацияны баш борчу - къарачай миллетни миллетлигин сакълау эмда башха миллетле бла шохлукъ жюрютуюдю. Сталинизмни, фашизмни ууларындан ненча фахмулу адамыбыз замансызлай кетгенди дуниядан, ненча фахмулу кетгендиле тыш къыраллагъа. Бу затха Боташ улуну назмулары да шагъатлыкъ эте болурла, - деп келеди кёлюме. Мен ангылагъаннга кёре, Хамит, миллетини ичинде жашап тургъан болса, бюгюнлюкде уллу жазыучуларыбызны бири боллукъ эди»...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Фехми Берк (1947-2013)

Батчаланы Хайдарны жашы Берк 1905 жылда кёчген мухажирни юйюрюнде туууп ёсгенди. Тюркню Эскишехир шахарындан Америкагъа кёчюп, анда ауушханды. Ол назмуланы жаш заманындан башлап къурагъанды. Аны биринчи назмулары халкъ чыгъармачылыкъны жоругъунда жазылгъандыла. Ол биринчи назмусун ёлген тенгине жоралагъан эди. Андан бери Фехми кёп тюрлю затланы юсюнден жазгъанды, алай баш темасы уа - халкъыны юзюлген кесегини къадарыды. Бу затны юсюнден Фехми таймай сагъыш этип тургъаны аны хар тизгининде кёрюнеди...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Феридун Къоркъмаз

Феридун Къоркъмаз 1969 жылда туугъанды. Белпинар элде Къоркъмазланы Акъчыкъ Исмаилны юйюрюнде алты жашны эм гитчесиди. Эржиес университетде инженерге окъугъанды. Эскишехирде ишлеп тургъанды, ахыр 16 жылны ол шахаргъа жууукъ Бозюйюк деген жерде жашайды, керамика заводда бёлюмню таматасы болуп ишлейди.

Назмуланы эки тилде жазады. Тюрк тилинде жазгъан назмулары тюрлю-тюрлю назму жыйымдыкълагъа киргендиле...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Сафийе Ёналан

Аппайланы Жемалны къызы Сафийе Башюйюкде туууп ёсгенди, анда мектепни да бошагъанды.

1981-чи жылда Сафийе якапынарчы жаш Нуруллах Ёналан бла юйюр къурагъандан бери анда жашайды. Юч къыз ёсдюргенди, энди уа уллу юйюрню тамалы болуп, къартлагъа, туудукълагъа да къарайды. Назмуланы жаш заманындан бери къурайды. Жазгъанларын Интернетде къарачай-малкъар сайтлада басмалайды. Сафийени тюрк тилинде жарашдыргъан лирика назмулары да бардыла.

Сафийени акъ назмулары бизни адабиятха жангы поэтика болумну келтиредиле, ала нарт сёзлеге тартадыла, нарт сёзюча, кертидиле, къысха эм терен оюмлудула...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Октай Эрендур

Октай Эрендур (Базарчыланы Эрендур) 1979 жылда Килийса элде туугъанды, анда ёсгенди. Афионну къатында Болвадин деген шахарчыкъда лицейде окъугъанды Мектепде окъугъан жылларындан бери назмула жазады, къыл къобузда ойнайды. Бусагъатда Измирге кёчюп, кеси аллына иш къурап - таулу бишлакъла этип, шахарда жашагъанлагъа сатады.

Назмула аны жашауунда уллу жерни алгъанына Октайны «къарачай-малкъар назмучула» деген интернет биригиуде хар ыйыкъ сайын жангы назмула басмалагъаны шагъатлыкъ этеди. Октай Эрендур жаш адам болгъанлыкъгъа, ол жамауат магъанасы болгъан, миллет къайгъырыу тёрде тургъан илхам дуниясында жашайды...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Мехмет Чаууш

Къоркъмазланы Юсюпню жашы Мехмет Тюркню Эскишехир вилаетини Ажы (Сиврихисарны къатында) элинде 1967 жылда туугъанды. Тюркге Мехметни уллу атасы Унух кёчюп, Килийса элни къатында Гёкчаялы деген жерчикде орналгъан эди. Жашы Юсюпге эки жылчыкъ болгъанында, Унух Тюркню Греция бла урушуна къатышып, анда жан бергенди. Юсюп онсегизжыллыгъында Бекирланы Падыма бла юйдегиленеди, аланы он сабийлери болгъанды. Мехмет ол уллу юйюрде сабийлени эм гитчелериди.

Мехмет Чаууш Анкарада аскер академияда окъугъанды, бусагъатда Ыспарта шахарда къуллукъ этеди. Сейда Булур бла юйюр къурап, эки сабий ёсдюреди. Къарачай бла тюрк тиллери аны ана тиллеридиле. Дагъыда Мехмет ингилиз, алман тиллени да биледи. Уста сурат алады, суратла ишлейди, интернетге салгъан назмуларыны хар бирини бир магъаналы сураты барды...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Мамурхан (Фатош Хазнедар)

Мамурхан назмула жазып эртте башлагъанды, эки тилде - ана тилинде, сора тюркча. Болсада ол назмуларын китап этип бир да чыгъармагъанды. 1873 жылда Кавказдан кёчген ыннасы Къарабашланы Мамурханны сыйын тутуп, ол назмуларыны тюбюнде аны атын салады. Керти аты аны, биздеча айтсакъ, Боташланы Фатошду. Фатош 1944 жылда къарачайлыла жашагъан Якапынар элде туугъанды, 1968 жыл Анкараны Хаджитепе университетин бошагъанды. Эки жылдан юйленип, эри бла (ол доктор эди) Аланиягъа жашаргъа кетедиле, ызы бла Америкагъа кёчедиле. Болсада Фатош Тюрк бла, анда жашагъан къарачай-малкъар жамауат бла байламлыгъын бир да юзмегенди, онгу болгъан къадар келип, жууукъларын жокълап кетеди. Америкада болгъан диаспорада да хар маданият магъанасы болгъан ишге тири къатышады. Назмучулукъдан сора да Фатош уста суратчыды...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Леман Коч

Къочхарланы Леман, 1963 жылда Эскишехирде туугъанды. Биринчи беш жылны Якапынарда окъугъандан сора, Эскишехирде мекямчылыкъ колледжни бошагъанды. 2001 жылдан бери Америкада жашайды. Бир жаш бла къызны ёсдюреди. Кеси техника жаны бла билим алгъанлыкъгъа, кёлю къачан да адабиятха тартханды. Сабийлигинден башлап, назмуланы бек сюйюп, аланы окъуп, жазып тургъанды. Назмучу битеудуния маданиятны, тюрк дуниясын да терен биледи, ниет дуния аны жашауунда баш болгъанлай келеди...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Левент Итез

Левент Итез - Текеланы жашыды, 1968 жылда Башюйюкде туугъанды. Анадолу университетни Эскишехирде колледжин тауусханды. Бу фахмулу уланыбыз окъуу-билим ёсдюргенден сора энчи тюкенле тутады, болсада чыгъармачылыкъ аны жашауунда бек уллу жерни алады.

Аны чыгъармачылыкъ жолу жырладан башланнганды. Ол жыйырмажыллыгъында жыр ансамбль къурап, кеси жазгъан жырланы нёгерлери бла айтып тургъанды, бир ненча миллет инструментде да ойнайды, макъам да салады назмуларына. Ол назмуланы асламында тюрк тилде жазады. Окъугъанла алагъа бек уллу багъа бередиле. Ана тилинде да Левент кёп жылланы назмула къурайды. Ол кесин назмучугъа санамагъанлыкъгъа, аны жазгъанларында чынтты фахмуну шартларын кёребиз...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Къонакъбий улу (Хикмет Къонакъ)

Къонакъбий улу (Хикмет Къонакъ) 1966 жылда Тюркню Кония шахарны къатында орналгъан Челтик деген элде туугъанды. Тукъуму Боташладанды. Ол къарачай-малкъар халкъны тарихине, маданиятына уллу эс бургъаны себепли, кесини юйюрюню, Бостанланы андагъы тукъум бёлегини юсюнден да кёп хапар биледи. «Атам 1882-1900 жылларында Кавказдан кёчюп келип Эскишахарны Хан касабасына жууукъ Агъасар деген тау хойчукъгъа жерлешген къарачайлыладан болуп, Бостанладанды, атамы атасы Къонакъбий улу деп билинип, аны атасы Абдуллах, аны да атасы Мансур болуп, Мансур Кавказда жашагъанды. Анам Кормазладанды. Атамы атасы Къонакъбий улуну Алибий деп къарнашындан туугъанла бла, аланы Тюркияда, Америкада жашау жюрюте турабыз», - деп жазады Хикмет. Бытталаны къызлары бла юйюр къурап, жаш бла къыз ёсдюреди.

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Бюлент Тезжан

Бусагъатда тёлюде назмучулукъда атын айтдырып тургъанладан бири Бюлент Тезжанды. Кесини юсюнден ол быллай хапар айтханды: «Мында Паппулары, Кавказда Байрамукълары деген тукъумданма. Жылым эллиге жетгенди. Тюркде, Эскишехирде жашайма, Форд арабаланы заводунда жыйырма тёрт жылдан бери ишлейме... Индустри лицейни бошагъанма. Белпинар элденме. Къартларыбыз Теберди элинден келгенлерин айтыучан эдиле. Атам, анам, эки эгечим бла къарындашым - бары да къобуз сокъгъандыла. Ичлеринде харсчы мен эдим да, назму жазаргъа аллым айланганды...». Бюлент назмуланы бирча уста эки тилде - къарачай-малкъар эм тюрк тилледе жазады. Тюрк тилинде жазгъанлары асламында философиялыдыла. Ана тилибиздеги назмуларыны тематикасы кенгди, - халкъыбызны адет-тёреси, сюймеклик, шуёхлукъ, адамлыкъ, кертичилик, чамла, ала бла бирча гитче хапарчыкъла, таурухла... Бир-бир назмуларын халкъ чыгъармалагъа ушатып жазады (сёз ючюн, «Нарт сёз къошакълы назмусу». Бу сагъынылгъан назмуда биз Бюлент Тезжанны ёз хатыны ышанларында тюрк тилине тартханын да эслерге боллукъбуз. Бир-бир халкъ айтыула уа мында сакъланмай, Тюркде жашагъанланы арасында белгили жюрюгенлерин да айтырчады. Бюлентни назмуларында халкъыбызны жашау турмушун кёргюзтген тизгинлери кёпдюле. «Сыгын», «Татлычыкъ», «Къара къыйынлыкъ», «Сюйюмчюлюк», «Тилек», «Келчи бери, ариуум», «Къалакъ», «Кебин байракъгъа», «Къарачайда накъырда», «Ананы алгъышы», «Сагъыш» деген назмулары аллайдыла. Аны бла бирча бюгюннгю жашауну суратларын да салады назмучу (Акъыртын маржа)...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Бурхан Ёл

Бурхан Ёл (Болурланы Бурхан) къарачай-малкъар диаспорадагъы назмучуланы орта тёлюлеринденди. Аны къарт атасы Болурланы Дандай Тебердиден кёчюп, Килийса элде юй орун салгъанды, атасы уа артта Белпинаргъа кёчгенди. Бурхан да ол элде 1956 жылда туугъанды, анда ёсгенди. Эскишехерден узакъ бармай, Хамидие деген шахарчыкъда устазла хазырлагъан къолледжни бошагъандан сора 25 жылны ичинде сабийлени окъутуп тургъанды. 2001-чи жылдан бери Америкагъа кёчюп, юйюрю бла анда жашайды...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Байкъазыланы Асланукъа

Измир шахарда, аны тийресииде жашагъан къарачайлыланы бла малкъарлыланы белгили жырчылары - Къылчораланы Хаджимахмут (Тебердиден кёчгенде окъуна белгили жырчы, къобузчу эди), Биджиланы Ача (ол жырладан сора да тепсеу тартыула да къурагъанды), Байкъазыланы Асланукъа халкъ жырчыла болуп къалмай, ала жазма адабиятны тёрелеринде айнытхандыла энчи чыгъармачылыкъларын.

Измирге чегемлиле 300 километр узакълыкъда тургъан Долат элден кёчгендиле. Измирде Къарачайны Сынты бла Дуут эллеринден кёчген таулула да жашайдыла. Измирде таулуланы асламы «Гюл чешме» бла «Байракълы» деген эки уллу махаллеледе (кварталлада) кеслери алларына бир элчикге ушаш алай жашайдыла Ала миллет жырны, тойну-оюнну унутмай, сакълайдыла. Байкъазыланы Асланукъаны жырлары измирчи таулула бек сюйген жырладыла. Аланы къарт да, жаш да айтады. Ол жырланы аламат энчи макъамлары мудахлыкъдан толудула. Алай болмай да къалай къалыр эди - Асланукъа жашлай Ата журтундан, тенглеринден, жууукъларындан айырылгъан эди...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Али Ихсан Папан

Али Ихсан Папан (Байрамукъладан) 1961 жылда Башюйюк элде туугъанды. Белгили тил алими Байрамукъланы Умар аны къарт атасыны къарындашы эди. Бусагъатда Анкарада жашайды. Назмуланы асламында эски тюрк тёрелеге кёре жазады. Къарачай-малкъар тилде къурагъан назмуларында да ол тёреле эсленедиле...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Акга Бычакъсыз

Акга Бычакъсыз (Семенланы Зекерия) Тюрк Республиканы таулула жашагъан Килийса элинде 1958 жылда туугъанды. 1975 жылда лицейни бошагъанды. Назмула кёп болмай жазып тебирегенликге, ол сёзню магъанасын, аны кючюн эртте ангылагъанды. Халкъыбызны кёлден чыгъармачылыкъ байлыгъын уста биледи. Аны чыгъармачылыгъы халкъны адетине-тёресине, аланы ким къалай жюрютгенине жораланыпдыла. Ата-бабаларыны журтларына, тарыхларына да сакълыкъ, улан сезим аны талай назмусунда эшитиледи. Бир заманда Килийса эли Тюркдеги таулу эллени ичинде жашау къуруму, тынгылы жамауаты бла аты айтылып тургъанды. Бусагъатда хал тюрленнгенди - жашау мадарла излей, Килийсачыла шахарлагъа, ол угъай эсенг, башха къыраллагъа да кёчюп, элни алгъын магъанасы къалмагъанчады. Болсада, Акгача жашла аны керти къалауурлары да, сатылмагъан жанлары да болгъанлай турадыла. Жаланда кеси башларын кечиндиргенден сора да, ала сабийликден эшитген жырларын, жомакъларын, макъамланы, тартыуланы, тепсеулени да сакъларгъа итинедиле. Ала халкъыбызны ниет байлыгъына кертичилей къалгъан уланларыбыздыла. Акганы назмуларыны тили байды, шатыкды, жашаугъа къарамы жютюдю. Аны назмуларында болгъан суратлау айбатлыкъ, терен магъана, иги къууум кимге да жол нёгер боллалыкъдыла...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Айла Эчкибаш

Америкада бир аламат инсан жашайды - аны Интернетде аты Айла Халады. Хала деген сёз тюрк тиллени асламында ана эгеч деген магъананы тутады, башха магъанасы уа - халал жюрекли адамды. Кертиси бла да, миллетибизни юсюнден сагъыш этген, аны маданиятын айнытыугъа къыйын салгъан, къайгъыргъан къарачай-малкъар инсан болуп, Айланы танымагъан, аны халал къарамы, эгеч сёзю жетмеген жокъду. Ол кёп тюрлю ишни жалчытады - назмула, жомакъла жазады, къалам къарындашларына жазгъан затларын интернетде басмалап турурча блогла къурайды, миллет ашарыкъланы устасыды, халкъны энчи миллет турмушуну юсюнден оюмларын къарачай-малкъар сайтлада басмалайды. Айла бир ненча псевдоним бла басмалайды жазгъанларын - Хорасан Къоркъмаз, Айла Хала, Айла Эчкибаш...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

Адилхан Адилоглу

Аппайланы Адилхан 1970 жылда Кония шахарны къатында орналгъан эски къарачай элде - Башюйюкде туугъанды. Орта билим алгъандан сора Анкарада университетде окъуйду. Ызы бла къырал къуллукълада ишлей келгенди. Къарачай-малкъар адабиятны къуралыууна жораланнган кандидат диссертациясын къоруулагъанды. Бусагъатда Анкарада къырал архивде бёлюмню таматасы болуп ишлейди...

АТА ЖУРТНУ ИЙНАКЪЛАП ... (Тыш къыраллада къарачай-малкъарлыланы назмулары)
С ЛЮБОВЬЮ К РОДИНЕ ОТЦОВ... (Сборник стихотворений авторов карачаево-балкарской диаспоры)
Биттирова Тамара Шамсудиновна

АЛ СЁЗ. Тыш къыраллада жашагъан къарачай-малкъарлылада назмучулукъ

Тюркде, европа къыраллада, Америкада жашагъан жерлешлерибиз адабиятха, миллет культурагъа, ана тилге уллу магъана бередиле. Тюркдеги ниет хазнабыз таркъаймай айныйды, аны жюрюшю тюрлю-тюрлю сылтауланы себебинден Ата журтдача бармагъанын да белгилерчады. Миллет басма, ана тилни окъутуу дегенча шартла, басма болмаса, суратлау сёз къыйын айныгъаны, тёрелери фольклордан кенг кетмезлиги баямды. Алай тыш къыраллада жашагъан халкъ жырчыла, назмучула, ата-бабалары Кавказдан алып кетген ниет байлыкъны тас этмей, анга жангы макъамла бла фикирле къошадыла.

Ол байлыкъны сакълагъанла халкъ жырчыладыла. Аланы атлары толу сакъланмагъан эсе да, биз бир къауумуну юсюнден хапарны эшите-эшите турабыз. Халкъ жырчыла, макъамчыла Ата журтда билген жырларын, макъамланы уста айтхандыла. Аны бла да чекленмей, жангы журтда ишлеге да назмуларын жоралайдыла. Сёз ючюн, Батчаланы Ахмат Тюрк бардыргъан урушлада жоюлгъан къарачай-малкъар уланлагъа атап кёп жыр къурагъанды. Тюркге кёчген биринчи жыллада жамауатны ичинде болгъан термилиуню юсюнден Байкъазыланы Асланукъа, башха, атлары белгили болмагъан жырчылача, жыргъа айланнган назмуларын айтханды:...